Peter Newmark  یکی از تاثیرگذارترین چهره ها در زمینه مطالعات ترجمه از سال ۱۹۸۰ تا به امروز، در طی تحقیقات خود اذعان داشت که تاریخچه ترجمه مقارن با دوران پادشاهان مصر باستان شروع شده است. سنگ نوشته‌هایی از پادشاهان ایرانی قبل از میلاد نیز مثال خوبی از قدمت و تاریخچه ترجمه در ایران و جهان است.

تاریخچه ترجمه به صورت رسمی

در حدود ۲۴۰ سال پیش از میلاد شخصي به نام Livius Andricus برای اولین بار کتاب ادیسه هومر را از زبان یونانی به لاتین ترجمه کرد. شاید بتوان این اثر را اولین متن ترجمه شده به طور رسمی انگاشت. پس از آن در حدود ۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، نیاز به ترجمه تورات در بین جامعه یهودی اسکندریه موجب شد تا برای اولین بار تورات به زبان لاتین ترجمه شود. این جمعیت به زبان لاتین تکلم می‌کردند که برای ترویج دین، جمعی متشکل از ۷۰ نفر از علمای یهودی دست به ترجمه تورات زدند.

پس از آن ترجمه انجیل به زبان‌های لاتین،ارمنی، سریانی و قبطی انجام گرفت. این ترجمه ها عموما به صورت لغت به لغت بود و ترجمه ای ابتدایی و بدون تفسیر محسوب می‌شد. اولین ترجمه تحت‌اللفظی نیز مربوط به قسمتی از انجیل است که بسیار جنجال برانگیز شد و مورد انتقاد شدید مذهبیون قرار گرفت. تاریخچه ترجمه در اروپای غربی مربوط به قرون وسطی و ترجمه کتاب‌های مذهبی می‌شود. در آن زمان  لزوم تعیین اصول و مبانی ترجمه نیاز جامعه مذهبی بود.

در قرن نهم و دهم میلادی عده بسیاری از مترجمان ایرانی، در مرکز ترجمه‌ای واقع در بغداد، به ترجمه آثار کلاسیک یونانی به زبان عربی پرداختند و پس از آن در قرن دوازدهم مرکز ترجمه آثار اسلامی به زبان لاتین نیز به این مرکز افزوده شد.

ترجمه در عصر حاضر

تا ابتدای قرن نوزدهم میلادی ترجمه منوط به کتب مذهبی، فلسفه و یا ادبیات بود ولی با پیشرفت دانش بشری در قرن نوزدهم به بعد از ترجمه به عنوان ابزار ارتباطی بین دانشمندان و متفکران استفاده می‌شد. در سیر تحول تاریخچه ترجمه، قرن بیستم را می‌توان عصر ترجمه لقب داد زیرا ترجمه تخصصی در همه موارد زندگی دیده می‌شود.

در عصر حاضر ترجمه ابزاری است برای اطلاع از جدیدترین اخبار و تکنولوژي روز،آگاهی از اوضاع اقتصادی و سیاسی جهان، تبادل فرهنگی و هنری با دیگر ملل، مبادلات تجاری و اقتصادی و بسیاری موارد کاربردی دیگر. در این دوران ترجمه نیاز اساسی همه مردم در سراسر جهان است.

 زبانکده عرفان قصد دارد تا دوره‌های جدیدی برای یادگیری اصول و فنون ترجمه ویژه زبان‌آموزان سطح پیشرفته و با مدرک دیپلم برگزار کند.